در ادامه مطلب اصول کلی بیومکانیک به بخش ششم زنجیره هماهنگی میپردازیم.
زنجیره هماهنگی
مربیان اصولاً از واژگانی نظیر زمانبندی و ریتم (ضرب آهنگ) استفاده میکنند. معنی این واژگان چیست و چگونه میتوان رعایت و نحوه استفاده از این کیفیتها را در مکانیک ضربه زدن، به بازیکن آموخت؟
پاسخ این سوال در ایجاد هماهنگی میان اعضای بدن است. زنجیره هماهنگی نظیر زنجیری از بخشهاست که در آن نیروی تولید شده توسط یک حلقه زنجیر یا یک عضو بدن به سایر حلقهها منتقل میشود. زمانبندی و هماهنگی مناسب این حلقهها باعث میشود که این حلقهها نیرو را به نحو موُثری منتقل کنند. سرعت عضو قبلی به عضو جدید منقل میشود و با سرعت جمع شده در عضو جدید، کل سرعت به عضو بعدی منتقل میشود.
این فرآیند تا آخرین عضو ادامه پیدا میکند و در بهترین حالت با تمام سرعتهایی که پشت سر هم جمع شدهاند ، راکت سرعت میگیرد و به طرف توپ حرکت میکند.
– اعضای بدن و بیومکانیک:
پاها: زانوها(جمع و باز شدن)
باسن: چرخش باسن
کمر: چرخش کمر
بازو-شانه: گردش بازو به دور شانه
مچ: بازشدن مچ
زنجیره هماهنگی مبنای اصلی بهترین تکنیک است و وقتی عمل میکند که:
– نیرو به حداکثر میرسد.
– کنترل بیشتر میشود.
– خستگی به تعویق میافتد.
– از آسیب جلوگیری میکند.
برای بکارگیری موُثر زنجیره هماهنگی، مربی باید به این موارد توجه داشته باشد:
– حرکت باید از سطح زمین به طرف بالا آغاز شود.
– حرکت باید از اعضای بزرگتر بدن به سمت اعضای کوچکتر انجام شود.
– حرکت باید زمانبندی شده و در راستای ایجاد تسریع انجام شود.
۱) ساق پا–> 2) باسن –> 3) بالاتنه–> 4) بازو–> 5)ساعد
مشکلات زنجیره هماهنگی:
معمولاٌ ۴ دلیل وجود دارد که یا نیروی کافی تولید نمیکنند یا کنترل ندارند و یا باعث ایجاد آسیبدیدگی میشوند که عبارتند از:
حذف یک حلقه از زنجیره هماهنگی
چنانچه فعالیت و یا حرکت عضوی از بدن حذف شود نیروی وارد شده به ضربه کاهش مییابد و احتمال بروز آسیب را افزایش میدهد. در مثال زیر باسن کار خود را انجام نداده و در انتقال نیرو برای ضربه تسریع ننموده و حرکتش از حلقه حذف شده است.
۱) ساق پا–> 2) بالاتنه–> 3) بازو–> 4)ساعد
مشکل زمانبندی
اگر در زنجیره زمانبندی زمان یک حرکت با بقیه تنظیم نباشد و دیرتر یا زودتر از وقت حرکت کند، نتیجه از دست دادن نیرو و کنترل و افزایش احتمال آسیب دیدگی خواهد بود.
۱) ساق پا–> 2) باسن–> 3)بالاتنه–> 4)بازو–> 5) ساعد
استفاده غیر موُثر از اعضای بدن
حتی اگر همه اعضا بدن بکار گرفته شوند اما نه به نحوی موُثر، حاصل کار، کاهش نیرو ضربه خواهد بود.
۱) ساق پا–> 2) باسن–> 3)بالاتنه–> 4)بازو–> 5) ساعد
استفاده از عضو غیر لازم
استفاده از اعضایی که حرکت آنها لازم نیست، معمولاٌ منجر به کاهش کنترل میشود. در مثال پایین در والی فورهند، در آخر ضربه از مچ استفاده میشود.
۱) ساق پا–> 2) باسن–> 3)بالاتنه–> 4)بازو–> 5) ساعد ۶) مچ